Hội đồng liên tôn Việt Nam trong một buổi phát quà từ thiện ở miền Trung năm 2020.–

Hôm 2 tháng 6 vừa qua, Văn phòng Tự do Tôn giáo Quốc tế của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công bố báo cáo thường niên Tự do tôn giáo quốc tế năm 2021, trong đó Việt Nam được nhắc đến là một quốc gia mà luật pháp cho phép chính phủ siết chặt việc kiểm soát các hoạt động tôn giáo dù quyền tự do tôn giáo và niềm tin được Hiến pháp bảo đảm.

Phóng viên Đài Á Châu Tự Do phỏng vấn một số chức sắc tôn giáo về báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ trong phần nói về Việt Nam để thông tin cho bạn đọc về vấn đề thực hành tôn giáo ở mảnh đất hình chữ S.

Linh mục Đinh Hữu Thoại thuộc Dòng Chúa Cứu thế, thành viên của Hội đồng Liên Tôn Việt Nam cho biết: “Đúng như bản báo cáo đã nhận định: ‘Hiến pháp nước này (Việt Nam) qui định mọi cá nhân đều có quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng trong khi đó Luật Tín ngưỡng-Tôn giáo lại cho phép Chính phủ Hà Nội quyền kiểm soát đáng kể đối với các thực hành tôn giáo theo những điều khoản mơ hồ với lý do an ninh quốc gia và đoàn kết dân tộc.’

Luật Tín ngưỡng- Tôn giáo 2016 hiện hành kiểm soát đáng kể tôn giáo. Cụ thể khi đăng ký hay thay đổi nơi sinh hoạt tôn giáo tập trung, chúng tôi gặp rắc rối ở khái niệm ‘Tổ chức Tôn giáo.’ Trong quy định nó đòi phải có ‘văn bản chấp thuận của tổ chức tôn giáo’ mà định nghĩa về tổ chức tôn giáo thì mỗi nơi mỗi kiểu.

Có nơi thì coi Giáo hội Công giáo Việt Nam là tổ chức tôn giáo. Có nơi xem giáo xứ là tổ chức tôn giáo hay ít là ‘tổ chức tôn giáo trực thuộc’ thì họ coi việc đăng ký hay thay đổi địa điểm sinh hoạt tôn giáo tập trung thuộc thẩm quyền của linh mục chánh xứ. Còn nếu họ cứng nhắc, chỉ xem giáo phận mới là tổ chức tôn giáo, thì họ đòi văn bản của Đức Giám mục, cho dù vị này ở tận Toà Giám mục chứ không ở tại địa phương.

Riêng đối với những tổ chức/nhóm tôn giáo không đăng ký hay không được đăng ký thì còn bị gây khó dễ nhiều hơn nữa. Chẳng hạn, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, Phật giáo Hoà Hảo Thuần tuý, Cao Đài Chân truyền hay các nhóm Tin lành không chấp nhận sự can thiệp của nhà cầm quyền đều bị bách hại trong mọi sinh hoạt tôn giáo của họ.”

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng nhắc đến việc nhà nước Việt Nam từ chối trả lại những bệnh viện, phòng khám, trường học mà chính quyền địa phương lấy từ Giáo hội Công giáo nhiều năm trước đây. Khi được hỏi về việc này, linh mục Đinh Hữu Thoại cho biết:

“Giáo hội Công giáo và các Dòng tu tại Việt Nam đã bị nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam trưng thu, chiếm dụng, mượn nhưng không trả hàng trăm cơ sở là các tu viện, trường học, nhà thương, trại mồ côi … từ năm 1954 ở miền Bắc và từ năm 1975 ở miền Nam.

Các chủ sở hữu của các cơ sở này liên tục yêu cầu trả lại theo lẽ công bằng và theo luật pháp văn minh, nhưng con số các cơ sở được trả lại rất ít.

Có một nghịch lý đang diễn ra hiện nay, đó là nhà cầm quyền tự cho mình cái quyền cấp đất cho các cơ sở tôn giáo, dù đất đó do chính các tôn giáo bỏ tiền ra mua, nhưng phải làm thủ tục trả lại quyền sử dụng đất, sau đó nhà nước cấp đất đó cho tôn giáo.

Nhưng tại sao nhà nước lại không dùng quyền của họ để lấy lại các cơ sở tôn giáo bị trưng dụng trả lại cho chủ sở hữu, mà cứ để vấn đề này kéo dài chưa biết lúc nào kết thúc.”

Theo linh mục Dòng Chúa Cứu thế này thì báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ vẫn còn thiếu khi không đề cập đến vấn đề tự do đi lại của nhiều chức sắc tôn giáo. Ông nói:

“… Một số chức sắc tôn giáo, trong đó có bản thân tôi, bị cấm xuất cảnh trái pháp luật. Các chức sắc này không hề được pháp luật bảo vệ mà ngang nhiên bị công an tuỳ tiện ra quyết định cấm xuất cảnh không có thời hạn.

Bản thân tôi bị cấm xuất cảnh từ năm 2010 tới nay, tức gần 12 năm mà không hề có dấu hiệu họ trả lại hộ chiếu cùng với quyền tự do đi lại của tôi.”

Ông Hứa Phi, Chánh trị sự Cao Đài Chân truyền, cho biết ông bị tịch thu hộ chiếu từ năm 2014 và vẫn chưa được cấp lại, khiến ông không thể ra nước ngoài để tham dự hội nghị tự do tôn giáo khu vực Đông Nam Á.

Ông nói những nhóm tôn giáo độc lập đều bị chính phủ Việt Nam hạn chế về quyền thực hành tự do tôn giáo, và chính phủ yêu cầu phải đăng ký mới được tự do hành đạo. Các nhóm tôn giáo đều có lịch sử lâu đời, nhưng vẫn bị chính quyền gây khó khăn trong việc hành đạo.

Ông cho biết nhiều tổ chức tôn giáo và người theo đạo bị bách hại trong những ngày lễ của tôn giáo đó, và công an địa phương luôn theo dõi sát sao việc di chuyển của ông trong những ngày lễ của đạo Cao Đài, khiến ông không thể tự do đi thực hiện việc hành đạo ở một số địa phương trong nước.

Thêm nữa, ông Hứa Phi và nhiều chức sắc của Hội đồng Liên Tôn Việt Nam bị ngăn cản trong việc tiếp xúc với phái đoàn ngoại giao nước ngoài khi họ đến tìm hiểu về tự do tôn giáo ở khu vực.

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nêu rõ đại diện của Đại Sứ quán nước này ở Hà Nội và Tổng Lãnh sự ở thành phố Hồ Chí Minh thường xuyên nêu quan ngại về quyền tự do tôn giáo tại Việt Nam với các quan chức chính phủ Hà Nội vả đảng Cộng sản Việt Nam.

Linh mục Đinh Hữu Thoại cũng cho biết, cộng đồng quốc tế và chính phủ các quốc gia văn minh cần sử dụng đòn bẩy kinh tế để gây sức ép lên nhà nước Việt Nam để buộc Hà Nội phải tôn trọng quyền tự do tôn giáo.

Chúng tôi gửi email đến Bộ Ngoại giao Việt Nam và Ban Tôn giáo Chính phủ với đề nghị bình luận của hai cơ quan này về báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ nhưng không được trả lời ngay.

Nguồn: RFA

Tags: nhân quyền, tự do tôn giáo